カペラ ニュー・イヤー・コンサート イザーク没後500年記念演奏会

posted in: コンサート | 0

ヴォーカル・アンサンブル カペラ2016/2017シーズン定期公演
カペラ ニュー・イヤー・コンサート
イザーク没後500年記念演奏会
グレゴリオ聖歌とルネサンス・ポリフォニーによるミサ形式の演奏会

2017年1月8日(日)午後4時 カトリック由比ガ浜教会
2017年1月9日(月・祝)午後4時 日本聖公会 聖パウロ教会
2017年1月12日(木)午後7時 ウェスレアン・ホーリネス教団 淀橋教会 小原記念聖堂

主催:株式会社フォンス・フローリス
助成:文化芸術振興費補助金(トップレベルの舞台芸術創造事業)
後援:ベルギー王国大使館

演奏:ヴォーカル・アンサンブル カペラ
superius: 花井尚美 安邨尚美
altus: 青木洋也 望月寛之
tenor:及川豊 根岸一郎 渡辺研一郎
bassus: 櫻井元希 花井哲郎(Maestro di Cappella=音楽監督)

演奏プログラム

御公現の八日後第1主日のミサ
Missa de Dominica prima post Octavam Epiphaniae

グレゴリオ聖歌、ハインリヒ・イザーク
御公現の八日後第1主日のミサ固有唱(「コラーリス・コンスタンティヌス」より)
Gregorian chant/Heinrich Isaac, Proprium missae de Dominica prima post Octavam Epiphaniae (“Choralis Constantinus”)

ハインリヒ・イザーク ミサ《私は心に(カン・ジェ・オ・クール)》
Heinrich Isaac (ca.1450/55-1517), Missa Quant j’ay au cueur

1. 入祭唱「全地があなたを拝み」
ハインリヒ・イザーク
Introitus: Omnis terra adoret te, Heinrich Isaac

2. キリエ
ハインリヒ・イザーク ミサ《私は心に(カン・ジェ・オ・クール)》より
Kyrie Heinrich Isaac, Missa Quant j’ay au cueur

3. グロリア
ハインリヒ・イザーク ミサ《私は心に(カン・ジェ・オ・クール)》より
Gloria Heinrich Isaac, Missa Quant j’ay au cueur

4. 集祷文 Collecta

5. 使徒書朗読 Epistola

6. 昇階唱「主は御言葉を遣わし」
グレゴリオ聖歌
Graduale: Misit Dominus verbum suum, Gregorian chant

7. アレルヤ唱「神を賛美せよ」
ハインリヒ・イザーク
Alleluia: Laudate Deum, Heinrich Isaac

8. 福音書朗読 Evangelium

9. クレド
ハインリヒ・イザーク ミサ《私は心に(カン・ジェ・オ・クール)》より
Credo Heinrich Isaac, Missa Quant j’ay au cueur

休憩

10. 奉納唱「全地よ、神に向かって喜びの叫びをあげよ」
グレゴリオ聖歌
Offertorium: Jubilate Deo universa terra, Gregorian chant

11. 叙唱 Praefatio

12. サンクトゥス
ハインリヒ・イザーク ミサ《私は心に(カン・ジェ・オ・クール)》より
Sanctus Heinrich Isaac, Missa Quant j’ay au cueur

13. 主の祈り Pater noster

14. アニュス・デイ
ハインリヒ・イザーク ミサ《私は心に(カン・ジェ・オ・クール)》より
Agnus Dei Heinrich Isaac, Missa Quant j’ay au cueur

15. 拝領唱「主は言われた」
ハインリヒ・イザーク
Communio: Dicit Dominus, Heinrich Isaac

16. 拝領後の祈り Postcommunio

17. 閉祭唱 Ite missa

18. 「めでたし いとも聖なるマリア」
ハインリヒ・イザーク
“Ave sanctissima Maria”, Heinrich Isaac

歌詞対訳

太字の箇所はポリフォニー、それ以外はグレゴリオ聖歌が歌われます。

1.Introitus: Omnis terra adoret te Heinrich Isaac入祭唱「全地はあなたを拝み」 ハインリヒ・イザーク
 Omnis terra adoret te, Deus, et psallat tibi: psalmum dicat nomini tuo, Altissime. Jubilate Deo, omnis terra, psalmum dicite nomini ejus: date gloriam laudi ejus. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto.  Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen.全地があなたを拝み、神よ、あなたに歌い、あなたの御名の栄光をほめ歌いますよう、いと高き者よ。 全地よ神に喜び歌い、御名に詩を歌え。その賛美に栄光を与えよ。 (詩編66:4, 1, 2) 栄光は父と子と聖霊にありますように。 初めにあったように今もいつも、 世々とこしえまで。アーメン。
2.Kyrie Heinrich Isaacキリエ ハインリヒ・イザーク
 Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.主よ、あわれんでください。 キリストよ、あわれんでください。 主よ、あわれんでください。
3.Gloria Heinrich Isaacグロリア ハインリヒ・イザーク
 Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, Rex caelestis, Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite Jesu Christe. Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris. Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus. Tu solus Dominus. Tu solus Altissimus, Jesu Christe. Cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris. Amen.天のいと高きところには神に栄光。 地には善意の人に平和がありますように。 わたしたちは主をほめ、主を讃え、 主を拝み、主をあがめ、 主の大いなる栄光のゆえに感謝いたします。
神である主、天の王、全能の父である神よ。 主である御ひとり子、イエス・キリストよ。 神である主、神の小羊、父の御子よ。 世の罪を除く主よ、わたしたちを憐れんでください。 世の罪を除く主よ、わたしたちの願いを聞きいれてください。 父の右に座しておられる主よ、わたしたちを憐れんでください。 主のみ聖、主のみ王、 主のみ至高、イエス・キリストよ。 聖霊とともに、父である神の栄光のうちに。アーメン。
4.Collecta集祷文
 Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. –Oremus: Omnipotens sempiterne Deus, qui caelestia simul et terrena moderaris : supplicationes populi tui clementer exaudi, et pacem tuam nostris concede temporibus. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen.主は皆さんとともに。またあなたの霊とともに。 祈りましょう。 全能にして永遠の神よ、あなたは天上のものも地のものも治められます。あなたの民の願いを御恵みによって聞き入れ、私たちにあなたの平安をこの時に与えてください。あなたと聖霊とともに世々に生き支配しておられる神、あなたの御子、わたしたちの主イエス・キリストによって。アーメン。
5.Epistola使徒書朗読
 Lectio Epistolae beati Pauli Apostoli ad Romanos. Fratres: Habentes donationes secundum gratiam, quae data est nobis, differentes: sive prophetiam secundum rationem fidei, sive ministerium in ministrando, sive qui docet in doctrina, qui exhortatur in exhortando, qui tribuit in simplicitate, qui praeest in sollicitudine, qui miseretur in hilaritate. Dilectio sine simulatione. Odientes malum, adhaerentes bono. Caritate fraternitatis invicem diligentes: honore invicem praevenientes: sollicitudine non pigri: spiritu ferventes: Domino servientes: spe gaudentes: orationi instantes: necessitatibus sanctorum communicantes, hospitalitatem sectantes. Benedicite persequentibus vos: benedicite, et nolite maledicere. Gaudere cum gaudentibus, flere cum flentibus: idipsum invicem sentientes: non alta sapientes, sed humilibus consentientes.
使徒聖パウロのローマ人への手紙の朗読 兄弟たちよ、わたしたちは、与えられた恵みによって、それぞれ異なった賜物を持っていますから、預言の賜物を受けていれば、信仰に応じて預言し、奉仕の賜物を受けていれば、奉仕に専念しなさい。また、教える人は教えに、勧める人は勧めに精を出しなさい。施しをする人は惜しまず施し、指導する人は熱心に指導し、慈善を行う人は快く行いなさい。愛には偽りがあってはなりません。悪を憎み、善から離れず、兄弟愛をもって互いに愛し、尊敬をもって互いに相手を優れた者と思いなさい。怠らず励み、霊に燃えて、主に仕えなさい。希望をもって喜び、苦難を耐え忍び、たゆまず祈りなさい。聖なる者たちの貧しさを自分のものとして彼らを助け、旅人をもてなすよう努めなさい。あなたがたを迫害する者のために祝福を祈りなさい。祝福を祈るのであって、呪ってはなりません。喜ぶ人と共に喜び、泣く人と共に泣きなさい。互いに思いを一つにし、高ぶらず、身分の低い人々と交わりなさい。自分を賢い者とうぬぼれてはなりません。 (ローマ12: 6-16)
6.Graduale: Misit Dominus verbum suum昇階唱「主は御言葉を遣わし」
 Misit Dominus verbum suum et sanavit eos : et eripuit eos de interitu eorum. Confiteantur Domino misericordiae ejus : et mirabilia ejus filiis hominum.主は御言葉を遣わして彼らを癒し、破滅から彼らを救い出された。  その慈しみのゆえに主に感謝せよ。人の子らに驚くべき御業を成し遂げられる。 (詩編107:20-21)
7.Alleluia: Laudate Deum Heinrich Isaacアレルヤ唱「神を賛美せよ」 ハインリヒ・イザーク
 Alleluia. Laudate Deum omnes Angeli ejus : laudate eum omnes virtutes ejus. Alleluia.アレルヤ。 御使いらよ、神を賛美せよ。主の万軍よ、こぞって主を賛美せよ。 (詩編148:2) アレルヤ。
8.Evangelium福音書朗読
 Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. Sequentia sancti Evangelii secundum Joannem. –Gloria tibi Domine. In illo tempore: Nuptiae factae sunt in Cana Galilaeae: et erat mater Jesu ibi. Vocatus est autem et Jesus, et discipuli ejus ad nuptias. Et deficiente vino, dicit mater Jesu ad eum: Vinum non habent. Et dicit ei Jesus: Quid mihi, et tibi est mulier? nondum venit hora mea. Dicit mater ejus ministris: Quodcumque dixerit vobis, facite. Erant autem ibi lapideae hydriae sex positae secundum purificationem Judaeorum, capientes singulae metretas binas vel ternas. Dicit eis Jesus: Implete hydrias aqua. Et impleverunt eas usque ad summum. Et dicit eis Jesus: Haurite nunc, et ferte architriclino. Et tulerunt. Ut autem gustavit architriclinus aquam vinum factam, et non sciebat unde esset (ministri autem sciebant, qui hauserant aquam): vocat sponsum architriclinus, et dicit ei: Omnis homo primum bonum vinum ponit: et cum inebriati fuerint, tunc id, quod deterius est. Tu autem servasti bonum vinum usque adhuc. Hoc fecit initium signorum Jesus in Cana Galiaeae, et manifestavit gloriam suam, et crediderunt in eum discipuli ejus.主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 ヨハネによる聖福音の続誦。 主よ、あなたに栄光。 その頃、ガリラヤのカナで婚礼があって、イエスの母がそこにいた。イエスも、その弟子たちも婚礼に招かれた。ぶどう酒が足りなくなったので、母がイエスに、「ぶどう酒がなくなりました」と言った。イエスは母に言われた。「婦人よ、わたしとどんなかかわりがあるのです。わたしの時はまだ来ていません。」しかし、母は召し使いたちに、「この人が何か言いつけたら、そのとおりにしてください」と言った。そこには、ユダヤ人が清めに用いる石の水がめが六つ置いてあった。いずれも二ないし三メトレテス入りのものである。イエスが、「水がめに水をいっぱい入れなさい」と言われると、召し使いたちは、かめの縁まで水を満たした。イエスは、「さあ、それをくんで宴会長のところへ持って行きなさい」と言われた。召し使いたちは運んで行った。宴会長はぶどう酒に変わった水の味見をした。このぶどう酒がどこから来たのか、水をくんだ召し使いたちは知っていたが、宴会長は知らなかったので、花婿を呼んで、言った。「だれでも初めに良いぶどう酒を出し、酔いがまわったころに劣ったものを出すものですが、あなたは良いぶどう酒を今まで取って置かれました。」イエスは、この最初のしるしをガリラヤのカナで行って、その栄光を現された。それで、弟子たちはイエスを信じた。 (ヨハネ2:1-11)
9.Credo Heinrich Isaacクレド ハインリヒ・イザーク
 Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium, et invisibilium. Et in unum Dominum Jesum Christum, Filium Dei unigenitum. Et ex Patre natum ante omnia saecula. Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero. Genitum, non factum, consubstantialem Patri: per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines, et propter nostram salutem descendit de caelis. Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine: Et homo factus est. Crucifixus etiam pro nobis: sub Pontio Pilato passus, et sepultus est. Et resurrexit tertia die, secundum Scripturas. Et ascendit in caelum: sedet ad dexteram Patris. Et iterum venturus est cum gloria, judicare vivos et mortuos: cujus regni non erit finis. Et in Spiritum Sanctum, Dominum, et vivificantem: qui ex Patre Filioque procedit. Qui cum Patre et Filio simul adoratur, et conglorificatur: qui locutus est per Prophetas. Et unam sanctam catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. Et exspecto resurrectionem mortuorum. Et vitam venturi saeculi. Amen.わたしは信じます。唯一の神、 全能の父、天と地、見えるもの、見えないもの、すべてのものの造り主を。 わたしは信じます、唯一の主イエス・キリストを。 主は神のひとり子。 すべてに先立って父より生まれ、 神よりの神、光よりの光、 まことの神よりのまことの神、 造られることなく生まれ、父と一体。 すべては主によって造られました。 主は、わたしたち人類のため、 わたしたちの救いのために天からくだり、 聖霊によって、おとめマリアよりからだを受け、人となられました。 ポンツィオ・ピラトのもとで、わたしたちのために十字架につけられ、苦しみを受け、葬られ、 聖書にあるとおり三日目に復活し、 天に昇り、父の右の座に着いておられます。 主は、生者と死者とを裁くために栄光のうちに再び来られます。その国は終わることがありません。 わたしは信じます。主であり、いのちの与え主である聖霊を。聖霊は、父と子から出て、 父と子とともに礼拝され、 栄光を受け、また預言者をとおして語られました。 わたしは、聖なる、普遍の、使徒的、唯一の教会を信じます。 罪のゆるしをもたらす唯一の洗礼を認め、 死者の復活と、 来世のいのちを待ち望みます。アーメン。

休憩

10.Offertorium: Jubilate Deo universa terra奉納唱「全地よ、神に向かって喜びの叫びをあげよ」
 Jubilate Deo universa terra : psalmum dicite nomini ejus : venite et audite, et narrabo vobis, omnes qui timetis Deum, quanta fecit Dominus animae meae, alleluia.全地よ、神に向かって喜びの叫びをあげよ。御名の栄光をほめ歌え。神を畏れる人は皆来て、聞くがよい、主がわたしの魂にどれほどのことを成し遂げてくださったか、あなたたちに物語ろう。アレルヤ。 (詩編66:1, 2, 16)
11.Praefatio叙唱
 Per omnia saecula saeculorum. –Amen.  Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo.  Sursum corda. –Habemus ad Dominum.  Gratias agamus Domino Deo nostro.  –Dignum et justum est. Vere dignum et iustum est, aequum et salutare, nos tibi semper et ubique gratias agere: Domine, sancte Pater, omnipotens aeterne Deus: Qui cum Unigenito Filio tuo et Spiritu Sancto unus es Deus, unus es Dominus: non in unius singularitate personae, sed in unius Trinitate substantiae. Quod enim de tua gloria, revelante te, credimus, hoc de Filio tuo, hoc de Spiritu Sancto, sine discretione sentimus. Ut, in confessione verae sempiternaeque Deitatis, et in personis proprietas, et in essentia unitas, et in maiestate adoretur aequalitas. Quem laudant Angeli atque Archangeli, Cherubim quoque ac Seraphim, qui non cessant clamare cotidie, una voce dicentes:世々にいたるまで。アーメン。 主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 心を高く挙げましょう。主に向かって挙げましょう。 わたしたちの神、主に感謝しましょう。 それはとうとい大切な務めです。 いつでもどこでもあなたに感謝を捧げることは、まことにとうとい大切な、正当にして救いに満ちた務めです、聖なる主、全能の父、永遠の神よ。御ひとり子と聖霊とともに一体の神であられ、一体の主であられれます。ただ唯一のペルソナのうちにではなく、唯一の実体の三位のうちにあられます。あなたの栄光は、あなたの啓示によってあなたの栄光とわたしたちが信じるものを、御子にも、また聖霊にも、区別なく知覚します。真実にして永遠の神性を信じることで、ペルソナにおける固有性を、本質における一体性を、威厳における等価性を拝むのです。それを天使と大天使、智天使と熾天使は日々終わりなく呼ばわり、声をひとつにたたえてこう言います。
12.Sanctus Heinrich Isaacサンクトゥス ハインリヒ・イザーク
 Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis. Benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna in excelsis.聖なるかな、聖なるかな、聖なるかな、 万軍の神である主。 その栄光は天地に満ちています。 いと高きところにホザンナ。 幸いなるかな、主の御名によりて来られる者。 いと高きところにホザンナ。
13.Pater noster主の祈り
 Per omnia saecula saeculorum. –Amen. –Oremus. Praeceptis salutaribus moniti, et divina institutione formati, audemus dicere: Pater noster qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tuas sicut in caelo et in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie. Et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem – sed libera nos a malo.世々にいたるまで。アーメン。祈りましょう。 救いの訓示に導かれ、聖なる御教えに従って、つつしんで唱えましょう。 天におられるわたしたちの父よ、御名が聖とされますように。御国が来ますように。御心が天に行われるとおり地にも行われますように。わたしたちの日ごとの糧を今日もお与えください。わたしたちの罪をおゆるしください。わたしたちも人をゆるします。わたしたちを誘惑におちいらせず、悪からお救いください。
14.Agnus Dei Heinrich Isaacアニュス・デイ ハインリヒ・イザーク
 Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: dona nobis pacem.世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちを憐れんでください。 世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちを憐れんでください。 世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちに平安を与えてください。
15.Communio: Dicit Dominus Heinrich Isaac拝領唱「主は言われた」 ハインリヒ・イザーク
 Dicit Dominus : implete hydrias aqua et ferte architriclino. Cum gustasset architriclinus aquam vinum factam, dicit sponso : Servasti vinum bonum usque adhuc. Hoc signum fecit Jesus primum coram discipulis suis.主は言われた、「水がめに水をいっぱい入れ宴会長のところへ持って行きなさい。」宴会長はぶどう酒に変わった水の味見をして、花婿に言った、「あなたは良いぶどう酒を今まで取っておかれました。」イエスは、この最初のしるしを弟子たちの前で行った。 (ヨハネ2:7-11)
16Postcommunio拝領後の祈り
 Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. –Oremus: Augeatur in nobis, quaesumus, Domine, tuae virtutis operatio: ut divinis vegetati sacramentis, ad eorum promissa capienda, tuo munere praeparemur. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus per omnia saecula saeculorum. Amen.主は皆さんとともに。またあなたの霊とともに。 祈りましょう。 主よ、お願いいたします、あなたの御力の働きがわたしたちのうちで増し加わり、神聖なる秘蹟によって力づけられ、あなたの賜により約束されたものを頂く備えができますように。聖霊とともに世々に生き、支配しておられる神、わたしたちの主、御子イエス・キリストによって。アーメン。
17.Ite missa閉祭唱
 Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. Ite missa est. Deo gratias.主は皆さんとともに。またあなたの霊とともに。 さあ行きましょう。 神に感謝。
18.“Ave sanctissima Maria” Heinrich Isaac「めでたし いとも聖なるマリア」 ハインリヒ・イザーク
 I. Ave sanctissima Maria, mater Dei, regina caeli, porta paradisi, domina mundi. II. Tu es singularis virgo pura. Tu concepisti Jesum sine peccato, tu peperisti creatorem et salvatorem mundi in quo ego, non dubito. III. Ora pro nobis Jesum tuum dilectum filium, et libera nos ab omnibus malis.
めでたし いとも聖なるマリア、神の御母 天の后、楽園の門 世の支配者。
あなたこそがただ一人純粋なおとめであられ あなたこそが罪なくしてイエスを御懐胎され あなたこそが世の創造主にして救い主をお産みになりました わたしはそれを疑いません。
わたしたちのために愛する御子イエスに祈ってください そしてわたしたちをすべての悪から解放してください。

(対訳 花井哲郎)