デ・ベアータ・ヴィルジネ〜聖母のミサ

posted in: コンサート | 0

ヴォーカル・アンサンブル カペラ2011/2012シーズン定期公演
ジョスカン・デ・プレ ミサ曲連続演奏会
デ・ベアータ・ヴィルジネ〜聖母のミサ」
グレゴリオ聖歌とルネサンス・ポリフォニーによるミサ形式の演奏会

2012年1月8日(日)午後4時 カトリック由比ガ浜教会
2012年1月9日(月・祝)午後4時 聖アンセルモ・カトリック目黒教会

主催:フォンス・フローリス
助成:文化芸術振興費補助金(トップレベルの舞台芸術創造事業)
後援:ベルギー王国大使館

演奏プログラム

聖母のミサ
Missa de Beata Maria Virgine

ジョスカン・デ・プレ 
ミサ《デ・ベアータ・ヴィルジネ》
Josquin des Prez (ca.1450/55-1521),
Missa De beata virgine

1. 入祭唱「めでたし 聖なる産みの母」
グレゴリオ聖歌
Introitus: Salve sancta Parens
Gregorian chant

2. キリエ
ジョスカン・デ・プレ ミサ《デ・ベアータ・ヴィルジネ》より
Kyrie
Josquin des Prez, Missa De beata virgine

3. グロリア
ジョスカン・デ・プレ ミサ《デ・ベアータ・ヴィルジネ》より
Gloria
Josquin des Prez, Missa De beata virgine

4. 集祷文 Collecta

5. 使徒書朗読 Epistola

6. 昇階唱「あなたは祝福された、敬うべきかたです」
グレゴリオ聖歌
Graduale: Benedicta et venerabilis es
Gregorian chant

7. アレルヤ唱「お産みになった後も」  
グレゴリオ聖歌
Alleluia: Post partum  
Gregorian chant

8. 福音書朗読 Evangelium

9. クレド
ジョスカン・デ・プレ ミサ《デ・ベアータ・ヴィルジネ》より
Credo
Josquin des Prez, Missa De beata virgine

休憩

10. 奉納唱「めでたし マリア」
グレゴリオ聖歌
Offertorium: Ave Maria
Gregorian chant

11. 「喜んでください、キリストの母であるおとめよ」
ピエール・ド・ラ・リュー
“Gaude Virgo, mater Christi”
Pierre de la Rue (ca.1452-1518)

12. 叙唱 Praefatio

13. サンクトゥス
ジョスカン・デ・プレ ミサ《デ・ベアータ・ヴィルジネ》より
Sanctus
Josquin des Prez, Missa De beata virgine

14. 主の祈り Pater noster

15. アニュス・デイ
ジョスカン・デ・プレ ミサ《デ・ベアータ・ヴィルジネ》より
Agnus Dei
Josquin des Prez, Missa De beata Virgine

16. 聖体拝領唱「幸いな御胎」
グレゴリオ聖歌
Communio: Beata viscera
Gregorian chant

16. 聖体拝領後の祈り Postcommunio

17. 終祭唱 Ite missa

18. 「ああ、いとも賢いおとめ/幸いな御母」
ジョスカン・デ・プレ
“O Virgo prudentissima / Beata mater”
Josquin des Prez

歌詞対訳

太字の箇所はポリフォニー、それ以外はグレゴリオ聖歌が歌われます。

1.Introitus: Salve sancta Parens  Salve sancta Parens, enixa puerpera Regem, qui caelum terramque regit in saecula saeculorum. Eructavit cor meum verbum bonum, dico ego opera mea regi. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen. 入祭唱「めでたし 聖なる産みの母」  めでたし 聖なる産みの母、世々とこしえまで天地を支配される王をこの世に産んだかた。 わたしの心はうるわしい言葉であふれ、わたしは王に詩を語る。                                                                                        (詩編45:2) 栄光は父と子と聖霊にありますように。 初めにあったように今もいつも、 世々とこしえまで。アーメン。
2.KyrieJosquin des Prez   Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. キリエ   ジョスカン・デ・プレ   主よ、あわれんでください。 キリストよ、あわれんでください。 主よ、あわれんでください。 
3.GloriaJosquin des Prez   Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, Rex caelestis, Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite Jesu Christe. Spiritus et alme orphamorum Paraclite. Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris, Primogenitus Virginis Mariae Matris.  Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram ad Mariae gloriam. Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus, Mariam sanctificans. Tu solus Dominus, Mariam gubernans. Tu solus Altissimus, Mariam coronans, Jesu Christe.  Cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris. Amen.  グロリア   ジョスカン・デ・プレ   天のいと高きところには神に栄光。 地には善意の人に平和がありますように。 わたしたちは主をほめ、主を讃え、 主を拝み、主をあがめ、 主の大いなる栄光のゆえに感謝いたします。 神である主、天の王、全能の父である神よ。 主である御ひとり子、イエス・キリストよ。 霊にして遺された者らの恵みの助け主よ 神である主、神の小羊、父の御子、 おとめである御母マリアの初子よ  世の罪を除く主よ、わたしたちをあわれんでください。 世の罪を除く主よ、わたしたちの願いを聞きいれてください、マリアの栄光のために。 父の右に座しておられる主よ、わたしたちをあわれんでください。 主のみ聖にしてマリアを聖別されるかた、 主のみ王にしてマリアを導かれるかた、 主のみ至高にしてマリアに戴冠なさるかた、イエス・キリストよ。  聖霊とともに、父である神の栄光のうちに。アーメン。 
4.Collecta   Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. – Oremus: Concede nos famulos tuos, quaesumus, Domine Deus, perpetua mentis et corporis sanitate gaudere: et gloriosa beatae Mariae semper Virginis intercessione, a praesenti liberari tristitia, et aeterna perfrui laetitia. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen. 集祷文   主は皆さんとともに。またあなたの霊とともに。 祈りましょう。 主なる神よ、どうかあなたのしもべであるわたしたちが心身ともに永遠の健康を楽しむことができますように、そして永遠のおとめ、栄光ある聖マリアの御取り次ぎによって現世の悲しみから解放され、永遠の喜びを味わうことができますようにお願い申し上げます。あなたと聖霊とともに世々に生き支配しておられる神、あなたの御子、わたしたちの主イエス・キリストによって。アーメン。 
5.Epistola  Lectio libri Sapientiae. Ab initio, et ante saecula creata sum, et usque ad futurum saeculum non desinam, et in habitatione sancta coram ipso ministravi. Et sic in Sion firmata sum, et in civitate sanctificata similiter requievi, et in Jerusalem potestas mea. Et radicavi in populo honorificato, et in parte Dei mei hereditas illius, et in plenitudine sanctorum detentio mea. 使徒書朗読   知恵の書の朗読(シラ書24章)。この世が始まる前にわたしはつくられ、永遠になくならず、聖なる住まいの中でその方の前で仕える。こうしてわたしはシオンに住まいを定め、聖別された町で同じように憩い、わたしの力はエルサレムにある。わたしは栄光に輝く民の中に根を下ろし、その世継ぎはわたしの神のものであり、わたしの住まいは諸聖人に満ちあふれている。
6.Graduale: Benedicta et venerabilis es   Benedicta et venerabilis es, Virgo Maria: quae sine tactu pudoris inventa es mater Salvatoris. Virgo Dei Genitrix, quem totus non capit orbis, in tua se clausit viscera factus homo. 昇階唱「あなたは祝福された、敬うべきかたです」  あなたは祝福された、敬うべきかたです、おとめマリア。あなたは貞淑を汚すことなく、救い主の母となられました。 神をお産みになったおとめ、全地も受け止めることのできないかたをあなたの御胎が宿され、神は人となられたのです。
7.Alleluia: Post partum   Alleluia. Post partum, Virgo inviolata permansisti: Dei Genitrix, intercede pro nobis. Alleluia. アレルヤ唱「お産みになった後も」  アレルヤ。 お産みになった後もけがれないままであられたおとめ、神の母、わたしたちのために取りなしてください。 アレルヤ。
8.Evangelium  Dominus vobiscum. – Et cum spiritu tuo. Sequentia sancti Evangelii secundum Lucam. – Gloria tibi Domine In illo tempore: Loquente Jesu ad turbas, extollens vocem quedam mulier de turba, dixit illi: Beatus venter, qui te portavit, et ubera, quae suxisti. At ille dixit: Quinimo beati, qui audiunt verbum Dei, et custodiunt illud. 福音書朗読  主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 ルカによる聖福音の続誦。 主よ、あなたに栄光。 その時、イエスがこれらのことを話しておられると、ある女が群衆の中から声高らかに言った。「なんと幸いなことでしょう、あなたを宿した胎、あなたが吸った乳房は。」そこでイエスは言われた。「むしろ、幸いなのは神の言葉を聞き、それを守る人である。」                                                               (ルカ11:27-28)  
9.CredoJosquin des Prez   Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium, et invisibilium. Et in unum Dominum Jesum Christum, Filium Dei unigenitum. Et ex Patre natum ante omnia saecula. Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero. Genitum, non factum, consubstantialem Patri: per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines, et propter nostram salutem descendit de caelis. Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine: Et homo factus est.  Crucifixus etiam pro nobis: sub Pontio Pilato passus, et sepultus est. Et resurrexit tertia die, secundum Scripturas. Et ascendit in caelum: sedet ad dexteram Patris. Et iterum venturus est cum gloria, judicare vivos et mortuos: cujus regni non erit finis.  Et in Spiritum Sanctum, Dominum, et vivificantem: qui ex Patre Filioque procedit. Qui cum Patre et Filio simul adoratur, et conglorificatur: qui locutus est per Prophetas. Et unam sanctam catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. Et exspecto resurrectionem mortuorum. Et vitam venturi saeculi. Amen.  休憩 クレド   ジョスカン・デ・プレ  わたしは信じます。唯一の神、 全能の父、天と地、見えるもの、見えないもの、すべてのものの造り主を。 わたしは信じます、唯一の主イエス・キリストを。 主は神のひとり子。 すべてに先立って父より生まれ、 神よりの神、光よりの光、 まことの神よりのまことの神、 造られることなく生まれ、父と一体。 すべては主によって造られました。 主は、わたしたち人類のため、 わたしたちの救いのために天からくだり、 聖霊によって、おとめマリアよりからだを受け、人となられました。  ポンツィオ・ピラトのもとで、わたしたちのために十字架につけられ、苦しみを受け、葬られ、 聖書にあるとおり三日目に復活し、 天に昇り、父の右の座に着いておられます。 主は、生者と死者とを裁くために栄光のうちに再び来られます。その国は終わることがありません。  わたしは信じます。主であり、いのちの与え主である聖霊を。聖霊は、父と子から出て、 父と子とともに礼拝され、 栄光を受け、また預言者をとおして語られました。 わたしは、聖なる、普遍の、使徒的、唯一の教会を信じます。 罪のゆるしをもたらす唯一の洗礼を認め、 死者の復活と、 来世のいのちを待ち望みます。アーメン。  
10.Offertorium: Ave Maria   Ave Maria, gratia plena, Dominus tecum: benedicta tu in mulieribus, et benedictus fructus ventris tui. 奉納唱「めでたし マリア」  めでたし マリア、恵みあふれるかた、主はあなたとともにおられます。あなたは女のうちで祝福され、御胎内の御子も祝福されています。 
11.“Gaude Virgo, mater Christi”Pierre de la Rue   prima pars Gaude Virgo, mater Christi, Tu quae sola meruisti, O virgo dulcissima, Esse tantae dignitatis, Ut sis sanctae Trinitatis Sessione proxima.  Gaude flore virginali, Quae honore speciali Transcendens splendiferum Angelorum principatum Et sanctorum decoratum Dignitate numerum.  Gaude nexu voluntatis Et amplexu caritatis; Juncta sic altissimo; Ut ad votum consequaris, Quod vis totum ac precaris, Ab illo dulcissimo.  Gaude splendens vas virtutum, Cujus pendens est ad nutum Tota caeli curia, Te benignam et felicem, Jesu dignam genitricem Venerans in gloria.  secunda pars Gaude sponsa cara Dei, Nam ut clara lux diei Solis datur lumine, Sic tu facis orbem terrae Tuae pacis resplendere Lucis plenitudine.  Gaude mater miserorum, Quia pater saeculorum Dabit te colentibus Congruentem hic mercedem Et felicem poli sedem Regnis in caelestibus.  Gaude parens Virgo pura, Certa manens et secura, Quod haec tua gaudia Non cessabunt, nec decrescent, Sed durabunt et florescent Per aeterna saecula. Amen. 「喜んでください、キリストの母であるおとめよ」               ピエール・ド・ラ・リュー  1 喜んでください、キリストの母であるおとめよ あなたのみがふさわしいかたであり ああ、甘美なおとめよ このような栄誉を受けられました それは聖なる三位一体の 御座近くにあられるということです  喜んでください、おとめの花に 特別な誉れのうちに あなたは昇って行かれました、輝ける 天使の軍勢と 栄誉によって飾られた 数限りない聖人たちを超えて  喜んでください、意志によって結ばれ 愛の抱擁のうちに いと高き者と一致されたかた あなたの望むこと 願うことは、完全に あのいとも甘美なかたから得られるでしょう  喜んでください、輝く徳の壺 そこには叡智が宿っています 天の全宮廷は 恵みある、幸いな イエスの母にふさわしい あなたを栄光のうちに崇敬しています  2 喜んでください、神の尊い花嫁 太陽の光によって 一日が明るく照らされるように そのようにあなたは全地に 平和の輝きを取り戻してくださいます 満ちあふれる光によって  喜んでください、哀れな者たちの母 永遠の父が あなたのもとに集う者に 与えてくださるのは、ふさわしい報酬と 天の王国での 幸いな憩いの場  喜んでください、無垢な母であるおとめ ゆるぎなく、守られているかた これらのあなたの喜びは 終わることなく、減ることなく いつまでも続き、花開いているでしょう 世々にいたるまで アーメン
12.Praefatio  Per omnia saecula saeculorum. – Amen. Dominus vobiscum. – Et cum spiritu tuo. Sursum corda. – Habemus ad Dominum. Gratias agamus Domino Deo nostro. – Dignum et justum est. Vere dignum et justum est, aequum et salutare, nos tibi semper et ubique gratias agere: Domine sancte, Pater omnipotens, aeterne Deus: Et te in veneratione beatae Mariae semper Virginis collaudare, benedicere, et praedicare. Quae et Unigenitum tuum Sancti Spiritus obumbratione concepit: et virginitatis gloria permanente, lumen aeternum mundo effudit, Jesum Christum Dominum nostrum. Per quem majestatem tuam laudant Angeli, adorant Dominationes, tremunt Potestates. Caeli, caelorumque Virtutes, ac beata Seraphim, socia exsultatione concelebrant. Cum quibus et nostras voces, ut admitti jubeas, deprecamur, supplici confessione dicentes. 叙唱  世々にいたるまで。アーメン。 主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 心を高く挙げましょう。主に向かって挙げましょう。 わたしたちの神、主に感謝しましょう。 それはとうとい大切な務めです。 いつでもどこでもあなたに感謝を捧げることは、まことにとうとい大切な、正当にして救いに満ちた務めです、聖なる主、全能の父、永遠の神よ。そして常におとめである聖マリアを崇敬し、あなたを讃え、賛美し、誉め歌います。聖マリアはあなたのひとり子を聖霊に覆われてみごもり、なお処女の栄光を保ち、わたしたちの主イエス・キリストという永遠の光をこの世にもたらしてくださいました。その威厳によって天使はあなたを讃え、主天使はあがめ、能天使はふるえおののきます。天と天の力天使、幸いな熾天使が共に喜び、礼拝するその声に、わたしたちが声合わせることをあなたがよみしてくださることを祈り、願いつつ歌います。
13.SanctusJosquin des Prez   Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis. Benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna in excelsis. サンクトゥス   ジョスカン・デ・プレ  聖なるかな、聖なるかな、聖なるかな、 万軍の神である主。 その栄光は天地に満ちています。 いと高きところにホザンナ。 幸いなるかな、主の御名によりて来られる者。 いと高きところにホザンナ。
14.Pater noster  Per omnia saecula saeculorum. – Amen. – Oremus. Praeceptis salutaribus moniti, et divina institutione formati, audemus dicere: Pater noster qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tuas sicut in caelo et in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie. Et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem – sed libera nos a malo. 主の祈り  世々にいたるまで。アーメン。祈りましょう。 救いの訓示に導かれ、聖なる御教えに従って、つつしんで唱えましょう。 天におられるわたしたちの父よ、御名が聖とされますように。御国が来ますように。御心が天に行われるとおり地にも行われますように。わたしたちの日ごとの糧を今日もお与えください。わたしたちの罪をおゆるしください。わたしたちも人をゆるします。わたしたちを誘惑におちいらせず、悪からお救いください。
15.Agnus DeiJosquin des Prez  Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: dona nobis pacem. アニュス・デイ   ジョスカン・デ・プレ  世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちをれんでください。 世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちを憐れんでください。 世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちに平安を与えてください。 
16.Communio: Beata viscera  Beata viscera Mariae Virginis, quae portaverunt aeterni Patris Filium. 聖体拝領唱「幸いな御胎」  永遠の父の子をお宿しになった、おとめマリアの御胎は幸い。
17.Postcommunio  Dominus vobiscum. – Et cum spiritu tuo. – Oremus: Sumptis, Domine, salutis nostrae subsidiis: da, quaesumus, beatae Mariae semper Virginis patrociniis nos ubique protege; in cujus veneratione haec tuae obtulimus majestati. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen. 聖体拝領後の祈り  主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 祈りましょう。 主よ、わたしたちは今、聖マリアへの崇敬のうちに厳かなる主にこの聖祭をお捧げし、救いのための御助けを受けることができました。どうかわたしたちが、いつもおとめであられる聖母の庇護によってどこにあっても守られますよう、お願い申し上げます。あなたと聖霊とともに世々に生き支配しておられる神、あなたの御子、わたしたちの主イエス・キリストによって。アーメン。
18.Ite missa  Dominus vobiscum. – Et cum spiritu tuo. Ite missa est. Deo gratias. 終祭唱  主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 さあ行きましょう。 神に感謝。
19.“O Virgo prudentissima / Beata mater” Josquin des Prez  I. O Virgo prudentissima Quam caelo missus Gabriel Supremi regis nuntius Plenam testatur gratia  Te sponsam factor omnium Te Matrem Dei Filius Te vocat habitaculum Suum beatus spiritus  Tu stella maris diceris Quae nobis inter scopulos Inter obscuros turbines Portum salutis indicas  Per te de taetro carcere Antiqui patres exeunt Per te nobis astriferae Panduntur aulae limina  <Tenor> Beata Mater et innupta Virgo, gloriosa regina mundi, intercede pro nobis ad Dominum.  II. Audi Virgo puerpera Et stella maris integra Audi preces quesumus Tuos Maria servulos Beata Mater et innupta Virgo  Repelle mentis tenebras Disrumpe cordis glaciem Nos sub tuum praesidium Confugientes protege Alleluia  <Tenor> Beata Mater et innupta Virgo, gloriosa regina mundi, intercede pro nobis ad Dominum. Alleluia.  (Angelo Ambrogini (1454-1494) , pseudonym: Poliziano)「ああ、いとも賢いおとめ/幸いな御母」               ジョスカン・デ・プレ  1 ああ、いとも賢いおとめ あなたの元へガブリエルが天から遣わされました 至高の王の伝令として 満ちる恵みを証します  万物の創造主があなたを花嫁と 神の御子があなたを母と 聖霊があなたを住処と 呼ばれます  あなたこそ海の星といわれる方 わたしたちに暗礁や 暗澹たる暴風のなかで 救いの港を示してくださいます  あなたによっておぞましい牢獄から 古代の父祖らは逃れ出で あなたによってわたしたちに天上の 宮の戸が開け放たれます  <テノール(カノンで)> 幸いな御母、うら若きおとめ 栄光ある世の女王様 わたしたちのために主に取りなしてください。  2 聞いてください、おとめである産みの親 そして完全な海の星 聞いてください、祈り求める あなたのしもべらを、聖マリアよ 幸いな御母、うら若きおとめ  精神の闇を追い払い 心の氷を打ち砕き あなたの庇護のもとに逃れ来る わたしたちを保護してください アレルヤ  <テノール(カノンで)> 幸いな御母、うら若きおとめ 栄光ある世の女王様 わたしたちのために主に取りなしてください。 アレルヤ。  (作詞:アンジェロ・アンブロジーニ 筆名ポリツィアーノ)