聖母被昇天のミサ

posted in: コンサート | 0

ヴォーカル・アンサンブル カペラ 2010/2011シーズン定期公演
ビクトリア没後400年記念
「めでたし 海の星」聖母被昇天のミサ
グレゴリオ聖歌とルネサンス・ポリフォニーによるミサ形式の演奏会

2011年 7月18日(月・祝)午後4時 聖アンセルモ・カトリック目黒教会

主催:フォンス・フローリス
助成:文化芸術振興費補助金(トップレベルの舞台芸術創造事業)
後援:ベルギー王国大使館

演奏:ヴォーカル・アンサンブル カペラ
superius 花井 尚美 稲田知子 長谷部千晶
contratenor 青木洋也 望月寛之
tenor 及川 豊 根岸一郎
bassus 小笠原美敬 花井哲郎(Maestro di Cappella 音楽監督)

プログラム

トマス・ルイス・デ・ビクトリア
ミサ《めでたし 海の星》
Tomás Luis de Victoria (1548-1611),
Missa Ave maris stella

1. 入祭のモテット 「喜んでください、おとめマリア」
トマス・ルイス・デ・ビクトリア
Motetus ad introitum “Gaude Maria Virgo”
Tomás Luis de Victoria

2. 入祭唱 「すべてのもの、主にあって喜ぼう」
グレゴリオ聖歌
Introitus: Gaudeamus omnes in Domino
Gregorian chant

3. キリエ
トマス・ルイス・デ・ビクトリア ミサ《めでたし 海の星》より
Kyrie
Tomás Luis de Victoria, Missa Ave maris stella

4. グロリア
トマス・ルイス・デ・ビクトリア ミサ《めでたし 海の星》より
Gloria
Tomás Luis de Victoria, Missa Ave maris stella

5. 集祷文 Collecta

6. 知恵の書の朗読 Lectio libri Sapientiae

7. 昇階唱 「真実のゆえに」
グレゴリオ聖歌
Graduale: Propter veritatem
Gregorian chant

8. アレルヤ唱 「マリアは天に上げられた」
グレゴリオ聖歌
Alleluia: Assumpta est Maria in caelum
Gregorian chant

9. 福音書朗読 Evangelium

10. クレド
トマス・ルイス・デ・ビクトリア ミサ《めでたし 海の星》より
Credo
Tomás Luis de Victoria, Missa Ave maris stella

休憩

11. 奉納のモテット 「わたしは美しいものを見た」
トマス・ルイス・デ・ビクトリア
Motetus ad offertorium “Vidi speciosam”
Tomás Luis de Victoria

12. 叙唱 Praefatio

13. サンクトゥス
トマス・ルイス・デ・ビクトリア ミサ《めでたし 海の星》より
Sanctus
Tomás Luis de Victoria, Missa Ave maris stella

14. 主の祈り Pater noster

15. アニュス・デイ
トマス・ルイス・デ・ビクトリア ミサ《めでたし 海の星》より
Agnus Dei
Tomás Luis de Victoria, Missa Ave maris stella

16. 聖体拝領唱 「良い方を」
グレゴリオ聖歌
Communio: Optimam partem
Gregorian chant

17. 聖体拝領のモテット 「何とお美しいことか」
トマス・ルイス・デ・ビクトリア
Motetus ad communionem “Quam pulchri sunt”
Tomás Luis de Victoria

18. 聖体拝領後の祈り Postcommunio

19. 終祭唱 Ite missa

20. 「サルヴェ・レジーナ(めでたし 元后)」
トマス・ルイス・デ・ビクトリア
Salve Regina
Tomás Luis de Victoria

歌詞対訳

太字の箇所はポリフォニー、それ以外はグレゴリオ聖歌が歌われます。

1.Motetus ad introitum “Gaude Maria Virgo”

Tomás Luis de Victoria
Gaude Maria Virgo cunctas haereses sola interemisti in universo mundo. Alleluia. 
入祭のモテット「喜んでください、おとめマリア」

トマス・ルイス・デ・ビクトリア
喜んでください、おとめマリア
あなただけがあらゆる異端を打ち砕いたのです
全世界で。アレルヤ。
2.Introitus: Gaudeamus omnes in Domino
Gaudeamus omnes in Domino, diem festum celebrantes sub honore Mariae Virginis: de cujus Assumptione gaudent Angeli, et collaudant Filium Dei. Eructavit cor meum verbum bonum: dico ego opera mea regi. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen. 
入祭唱「すべてのもの、主にあって喜ぼう」
すべてのもの、主にあって喜ぼう、おとめマリアの被昇天をたたえて祭を祝うものたちよ。天使はその祝祭を喜び、神の子をほめたたえる。
わたしの心はうるわしい言葉であふれ、わたしは王に詩を語る。                                                                                        (詩編45:2)
栄光は父と子と聖霊にありますように。
初めにあったように今もいつも、
世々とこしえまで。アーメン。
3.KyrieTomás Luis de Victoria   Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. キリエ   トマス・ルイス・デ・ビクトリア   主よ、憐れんでください。 キリストよ、憐れんでください。 主よ、憐れんでください。 
4.GloriaTomás Luis de Victoria   Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, Rex caelestis, Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite Jesu Christe. Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris. Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus. Tu solus Dominus. Tu solus Altissimus, Jesu Christe. Cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris. Amen.  グロリア   トマス・ルイス・デ・ビクトリア   天のいと高きところには神に栄光。 地には善意の人に平和がありますように。 わたしたちは主をほめ、主を讃え、 主を拝み、主をあがめ、 主の大いなる栄光のゆえに感謝いたします。 神である主、天の王、全能の父である神よ。 主である御ひとり子、イエス・キリストよ。 神である主、神の小羊、父の御子よ。 世の罪を除く主よ、わたしたちを憐れんでください。 世の罪を除く主よ、わたしたちの願いを聞きいれてください。 父の右に座しておられる主よ、わたしたちを憐れんでください。 主のみ聖、主のみ王、 主のみ至高、イエス・キリストよ。 聖霊とともに、父である神の栄光のうちに。アーメン。 
5.Collecta   Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. – Oremus: Famulorum tuorum, quaesumus Domine, delictis ignosce: ut qui tibi placere de actibus nostris non valemus, Genitricis Filii tui Domini nostri intercessione salvemur. Qui tecum vivit et regnat in unitate Sancti Spiritus Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen. 集祷文   主は皆さんとともに。またあなたの霊とともに。 祈りましょう。 どうかあなたの僕の罪を許してください、主よ。自らの行いによってはあなたを喜ばすことのできないわたしたちが、わたしたちの主であるあなたの御子をお産みになったかたの取り次ぎによって、救われることができますように。あなたとともに、また聖霊と一体に永遠に生き支配しておられるかたによって。アーメン。 
6.Lectio libri Sapientiae  In omnibus requiem quæsivi, et in haereditate Domini morabor. Tunc praecepit, et dixit mihi Creator omnium et qui creavit me, requievit in tabernaculo meo, et dixit mihi: In Jacob inhabita, et in Israel haereditare, et in electis meis mitte radices. Et sic in Sion firmata sum, et in civitate sanctificata similiter requievi, et in Jerusalem potestas mea. Et radicavi in populo honorificato, et in parte Dei mei hæreditas illius, et in plenitudine sanctorum detentio mea. Quasi cedrus exaltata sum in Libano, et quasi cypressus in monte Sion. Quasi palma exaltata sum in Cades, et quasi plantatio rosae in Jericho. Quasi oliva speciosa in campis, et quasi platanus exaltata sum juxta aquam in plateis. Sicut cinnamomum et balsamum aromatizans odorem dedi: quasi myrrha electa dedi suavitatem odoris. 知恵の書の朗読   それらすべての中に憩いの場所を探し求めた、そして主の嗣業のうちに私はとどまる。そのとき万物の創造主はわたしに命じた。わたしを造られた方はわたしの幕屋のうちに憩われ、仰せになった。「ヤコブの中に住まいを置き、お前はイスラエルで遺産を受けよ。そして私が選んだ者たちの中に根を送れ。」こうしてわたしはシオンに住まいを定め、聖なる都で憩い、わたしはエルサレムで威光を放つ。わたしは栄光に輝く民の中に、わたしのものとして主が選び分けた遺産の中に根を下ろし、わたしの住まいはあまたの聖人たちとともにある。わたしはレバノンの杉のように、シオンの山の糸杉のように大きく育った。エン・ゲディのしゅろや、エリコのばらのように、また野にある見事なオリーブの木や、水辺の道のすずかけの木のようにわたしは大きく育った。シナモンやアスパラトのように私は香りを漂わせ、最上の没薬のように甘い香りを漂わせた。(シラ書〔集会の書〕24章)
7.Graduale: Propter veritatem   Propter veritatem, et mansuetudinem, et justitiam: et deducet te mirabiliter dextera tua. Audi, filia, et vide, et inclina aurem tuam: et concupiscet rex speciem tuam. 昇階唱「真実のゆえに」  真実のゆえに、そして謙虚とまた正義のゆえに、彼はあなたを不思議にもその右に引き上げられます。 娘よ、聞き、見て、そして耳を傾けてください。王はあなたの美しさに心を奪われるでしょう。                    (詩編45:11, 12)
8.Alleluia: Assumpta est Maria in caelum   Alleluia. Assumpta est Maria in caelum: gaudet exercitus angelorum. Alleluia. アレルヤ唱「マリアは天に上げられた」  アレルヤ。 マリアは天に上げられた。天使の群れは喜びに輝く。 アレルヤ。
9.Evangelium  Dominus vobiscum. – Et cum spiritu tuo. Sequentia sancti Evangelii secundum Lucam. – Gloria tibi Domine In illo tempore: Intravit Jesus in quoddam castellum: et mulier quaedam Martha nomine, excepit illum in domum suam, et huic erat soror nomine Maria, quae etiam sedens secus pedes Domini, audiebat verbum illius. Martha autem satagebat circa frequens ministerium: quae stetit, et ait: Domine, non est tibi curae quod soror mea reliquit me solam ministrare? Dic ergo illi, ut me adjuvet. Et respondens dixit illi Dominus: Martha, Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima. Porro unum est necessarium. Maria optimam partem elegit, quae non auferetur ab ea. 福音書朗読  主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 ルカによる聖福音の続誦。 主よ、あなたに栄光。 一行が歩いて行くうち、イエスはある村にお入りになった。すると、マルタという女が、イエスを家に迎え入れた。彼女にはマリアという姉妹がいた。マリアは主の足もとに座って、その話に聞き入っていた。マルタは、いろいろのもてなしのためせわしく立ち働いていたが、そばに近寄って言った。「主よ、わたしの姉妹はわたしだけにもてなしをさせていますが、何ともお思いになりませんか。手伝ってくれるようにおっしゃってください。」主はお答えになった。「マルタ、マルタ、あなたは多くのことに思い悩み、心を乱している。しかし、必要なことはただ一つだけである。マリアは良い方を選んだ。それを取り上げてはならない。」(10章)  
10.CredoTomás Luis de Victoria   Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium, et invisibilium. Et in unum Dominum Jesum Christum, Filium Dei unigenitum. Et ex Patre natum ante omnia saecula. Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero. Genitum, non factum, consubstantialem Patri: per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines, et propter nostram salutem descendit de caelis. Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine: Et homo factus est. Crucifixus etiam pro nobis: sub Pontio Pilato passus, et sepultus est. Et resurrexit tertia die, secundum Scripturas. Et ascendit in caelum: sedet ad dexteram Patris. Et iterum venturus est cum gloria, judicare vivos et mortuos: cujus regni non erit finis. Et in Spiritum Sanctum, Dominum, et vivificantem: qui ex Patre Filioque procedit. Qui cum Patre et Filio simul adoratur, et conglorificatur: qui locutus est per Prophetas. Et unam sanctam catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. Et exspecto resurrectionem mortuorum. Et vitam venturi saeculi. Amen.  休憩 クレド   トマス・ルイス・デ・ビクトリア  わたしは信じます。唯一の神、 全能の父、天と地、見えるもの、見えないもの、すべてのものの造り主を。 わたしは信じます、唯一の主イエス・キリストを。 主は神のひとり子。 すべてに先立って父より生まれ、 神よりの神、光よりの光、 まことの神よりのまことの神、 造られることなく生まれ、父と一体。 すべては主によって造られました。 主は、わたしたち人類のため、 わたしたちの救いのために天からくだり、 聖霊によって、おとめマリアよりからだを受け、人となられました。 ポンツィオ・ピラトのもとで、わたしたちのために十字架につけられ、苦しみを受け、葬られ、 聖書にあるとおり三日目に復活し、 天に昇り、父の右の座に着いておられます。 主は、生者と死者とを裁くために栄光のうちに再び来られます。その国は終わることがありません。 わたしは信じます。主であり、いのちの与え主である聖霊を。聖霊は、父と子から出て、 父と子とともに礼拝され、 栄光を受け、また預言者をとおして語られました。 わたしは、聖なる、普遍の、使徒的、唯一の教会を信じます。 罪のゆるしをもたらす唯一の洗礼を認め、 死者の復活と、 来世のいのちを待ち望みます。アーメン。  
11.Motetus ad offertorium “Vidi speciosam” Tomás Luis de Victoria  I. Vidi speciosam sicut columbam ascendentem desuper rivos aquarum: cujus inaestimabilis odor erat nimis in vestimentis eius, et sicut dies verni circumdabant eam flores rosarum, et lilia convallium. II. Quae est ista quae ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus myrrhae et thuris, et sicut dies verni circumdabant eam flores rosarum, et lilia convallium. 奉納のモテット「わたしは美しいものを見た」           トマス・ルイス・デ・ビクトリア   わたしは鳩のように美しいものを見た。 それは水の流れの上を昇っていく。 その衣は、えもいわれぬ 香しいかおりがする。 春の日のように 彼女を囲っているのは薔薇の花 そして谷の百合。  あれはどなたでしょう 砂漠の上に昇っていくかたは。 煙の柱のように 香りあふれる没薬と乳香からたちのぼる。 春の日のように 彼女を囲っているのは薔薇の花 そして谷の百合。
12.Praefatio  Per omnia saecula saeculorum. – Amen. Dominus vobiscum. – Et cum spiritu tuo. Sursum corda. – Habemus ad Dominum. Gratias agamus Domino Deo nostro. – Dignum et justum est. Vere dignum et justum est, aequum et salutare, nos tibi semper et ubique gratias agere: Domine sancte, Pater omnipotens, aeterne Deus: Et te in Assumptione beatae Mariae semper Virginis collaudare, benedicere, et preadicare. Quae et Unigenitum tuum Sancti Spiritus obumbratione concepit: et virginitatis gloria permanente, lumen aeternum mundo effudit, Jesum Christum Dominum nostrum. Per quem majestatem tuam laudant Angeli, adorant Dominationes, tremunt Potestates. Caeli, caelorumque Virtutes, ac beata Seraphim, socia exsultatione concelebrant. Cum quibus et nostras voces, ut admitti jubeas, deprecamur, supplici confessione dicentes. 叙唱  世々にいたるまで。アーメン。 主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 心を高く挙げましょう。主に向かって挙げましょう。 わたしたちの神、主に感謝しましょう。 それはとうとい大切な務めです。 いつでもどこでもあなたに感謝を捧げることは、まことにとうとい大切な、正当にして救いに満ちた務めです、聖なる主、全能の父、永遠の神よ。そして常におとめである聖マリアの被昇天に、あなたを讃え、賛美し、誉め歌います。聖マリアはあなたのひとり子を聖霊に覆われてみごもり、なお処女の栄光を保ち、わたしたちの主イエス・キリストという永遠の光をこの世にもたらしてくださいました。その威厳によって天使はあなたを讃え、主天使はあがめ、能天使はふるえおののきます。天と天の力天使、幸いな熾天使が共に喜び、礼拝するその声に、わたしたちが声合わせることをあなたがよみしてくださることを祈り、願いつつ歌います。
13.SanctusTomás Luis de Victoria   Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis. Benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna in excelsis. サンクトゥス   トマス・ルイス・デ・ビクトリア  聖なるかな、聖なるかな、聖なるかな、 万軍の神である主。 その栄光は天地に満ちています。 いと高きところにホザンナ。 幸いなるかな、主の御名によりて来られる者。 いと高きところにホザンナ。
14.Pater noster  Per omnia saecula saeculorum. – Amen. – Oremus. Praeceptis salutaribus moniti, et divina institutione formati, audemus dicere: Pater noster qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tuas sicut in caelo et in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie. Et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem – sed libera nos a malo. 主の祈り  世々にいたるまで。アーメン。祈りましょう。 救いの訓示に導かれ、聖なる御教えに従って、つつしんで唱えましょう。 天におられるわたしたちの父よ、御名が聖とされますように。御国が来ますように。御心が天に行われるとおり地にも行われますように。わたしたちの日ごとの糧を今日もお与えください。わたしたちの罪をおゆるしください。わたしたちも人をゆるします。わたしたちを誘惑におちいらせず、悪からお救いください。
15.Agnus DeiTomás Luis de Victoria  Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: dona nobis pacem. アニュス・デイ   トマス・ルイス・デ・ビクトリア  世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちを憐れんでください。 世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちに平安を与えてください。 
16.Communio: Optimam partem  Optimam partem elegit sibi Maria, quae non auferetur ab ea in aeternum. 聖体拝領唱「良い方を」  マリアは良い方を選んだのです。それは彼女から取り上げられることはありません、永遠に。                                (ルカ10:42)
17.Motetus ad communionem “Quam pulchri sunt” Tomás Luis de Victoria  Quam pulchri sunt gressus tui, filia principis! Collum tuum sicut turris eburnea; oculi tui divini, et comae capitis tui sicut purpura regis. Quam pulchra es, et quam decora, carissima! Alleluia. 聖体拝領のモテット「何とお美しいことか」           トマス・ルイス・デ・ビクトリア  あなたの歩みは何とお美しいことか 王の娘よ。 あなたのうなじは象牙の塔のよう あなたの目は神々しく あなたの髪は王の紫の衣のよう。 あなたは何とお美しいことか 何と麗しく、愛らしいことか。 アレルヤ。
18.Postcommunio  Dominus vobiscum. – Et cum spiritu tuo. – Oremus: Mensae caelestis participes effecti, imploramus clemenciam tuam, Domine Deus noster: ut, qui Assumptionem Dei Genitricis colimus, a cunctis malis iminentibus, ejus intercessione liberemur. Per eundem Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritu Sancti Deus per omnia saecula saeculorum. Amen. 聖体拝領後の祈り  主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 祈りましょう。 天の宴に加わることができたわたしたちが、あなたの慈悲を願い祈ります、わたしたちの神である主よ。どうか神の御母の被昇天を祝うわたしたちがその取り次ぎによって、あらゆる悪から解放されますように。聖霊とともに世々に生き、支配しておられる神、わたしたちの主、御子イエス・キリストによって。アーメン。
19.Ite missa  Dominus vobiscum. – Et cum spiritu tuo. Ite missa est. Deo gratias. 終祭唱  主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 さあ行きましょう。 神に感謝。
20.“Salve Regina” Tomás Luis de Victoria  Salve Regina, mater misericordiae: Vita, dulcedo, et spes nostra, salve. Ad te clamamus, exsules filii Hevae. Ad te suspiramus, gementes et flentes in hac lacrimarum valle. Eia ergo, advocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos converte. Et Jesum, benedictum fructum ventris tui, nobis post hoc exsilium ostende. O clemens, o pia, o dulcis Virgo Maria. 「サルヴェ・レジーナ(めでたし 元后)」           トマス・ルイス・デ・ビクトリア  めでたし 元后、あわれみの御母 わたしたちのいのち、喜び、希望。 囚われの身であるわたしたちエバの子は、あなたに叫びます。嘆きながら泣きながら、涙の谷であなたにむかって嘆息します。 さあ、とりなしをしてくださるかたよ、あわれみの目をわたしたちに注いでください。 そして、祝された御胎内の御子イエスを、この囚われの後、わたしたちに示してください。 ああ、柔和で、恵みあふれる、優しいおとめマリアよ。