スラファセパル~デュファイの名作ミサ曲

posted in: コンサート | 0

ヴォーカル・アンサンブル カペラ2015/2016シーズン定期公演
スラファセパル ~デュファイの名作ミサ曲
グレゴリオ聖歌とルネサンス・ポリフォニーによるミサ形式の演奏会

2016年7月17日(日)午後4時 カトリック由比ガ浜教会
2016年7月18日(月・祝)午後4時 ウェスレアン・ホーリネス教団 淀橋教会 小原記念聖堂
2016年7月19日(火)午後7時 ウェスレアン・ホーリネス教団 淀橋教会 小原記念聖堂

主催:株式会社フォンス・フローリス
助成:文化芸術振興費補助金(トップレベルの舞台芸術創造事業)
後援:ベルギー王国大使館

演奏:ヴォーカル・アンサンブル カペラ
superius: 花井尚美 安邨尚美
contratenor: 青木洋也 望月裕央
tenor: 及川豊 渡辺研一郎
bassus: 櫻井元希 花井哲郎(Maestro di Cappella=音楽監督)

演奏プログラム

聖三位一体のミサ
Missa de Sanctissima Trinitate

ギヨーム・デュファイ ミサ《もし顔が青いなら》
Guillaume Du Fay (1397?-1474), Missa Se la face ay pale

1.バラード「もし顔が青いなら」
ギヨーム・デュファイ
Ballade “Se la face ay pale” Guillaume Du Fay

2. 入祭唱「聖なる三位が賛美されますように」
グレゴリオ聖歌 Introitus: Benedicta sit sancta Trinitas, Gregorian chant

3. キリエ
ギヨーム・デュファイ ミサ《もし顔が青いなら》より
Kyrie Guillaume Du Fay, Missa Se la face ay pale

4. グロリア
ギヨーム・デュファイ ミサ《もし顔が青いなら》より
Gloria Guillaume Du Fay, Missa Se la face ay pale

5. 集祷文 Collecta

6. 使徒書朗読 Epistola

7. 昇階唱「主よ、あなたに賛美」
グレゴリオ聖歌
Graduale: Benedictus es, Domine, Gregorian chant

8. アレルヤ唱「主よ、あなたに賛美」
グレゴリオ聖歌
Alleluia: Benedictus es, Domine, Gregorian chant

9. 福音書朗読 Evangelium

10. クレド
ギヨーム・デュファイ
ミサ《もし顔が青いなら》より
Credo Guillaume Du Fay, Missa Se la face ay pale

休憩

11. 奉納唱「父なる神が賛美されますように」
グレゴリオ聖歌
Offertorium: Benedictus sit Deus Pater, Gregorian chant

12. 叙唱 Praefatio

13. サンクトゥス
ギヨーム・デュファイ ミサ《もし顔が青いなら》より
Sanctus Guillaume Du Fay, Missa Se la face ay pale

14. 主の祈り Pater noster

15. アニュス・デイ
ギヨーム・デュファイ ミサ《もし顔が青いなら》より
Agnus Dei Guillaume Du Fay, Missa Se la face ay pale

16. 拝領唱「天の神に賛美」
グレゴリオ聖歌
Communio: Benedicimus Deum caeli, Gregorian chant

17. 拝領後の祈り Postcommunio

18. 閉祭唱 Ite missa

19.「めでたし おとめ」
ギヨーム・デュファイ
“Ave Virgo” Guillaume Du Fay

歌詞対訳

太字の箇所はポリフォニー、それ以外はグレゴリオ聖歌が歌われます。

1.“Se la face ay pale” Guillaume Du Fay「もし顔が青いなら」 ギヨーム・デュファイ
 1. Se la face ay pale, La cause est amer, C’est la principale. Et tant m’est amer Amer qu’en la mer Me voudroye voir; Or, scet bien, de voir, La belle a qui suis, Que nul bien avoir Sans elle ne puis.
2. Se ay pesante malle De dueil a porter, Ceste amour est male Pour moy de porter; Car soy deporter Me veult devouloir, Fors qu’a son vouloir Obeisse, et puis Qu’elle a tel pooir, Sans elle ne puis.
3. C’est la plus reale Qu’on puist regarder, De s’amour leiale Ne me puis guarder, Fol sui de agarder Ne faire devoir D’amours recevoir Fors d’elle, je cuij; Se ne veil douloir, Sans elle ne puis.

もし顔が青いなら そのわけは、愛です それがなによりの理由なのです。 こんなにも、愛することが つらいのなら、海の中に 沈んでしまいたいほどです。 そう、ご覧になってよくご存じです わたしがお慕いするあの美しいかたは、 わたしには何も良いものなどないということを 彼女なしでは。

大変な重荷です この苦しみを担うのは この愛は重すぎて わたしには支えられません。 楽をしようなどということを 彼女は許してはくださらないでしょう そのお望み通りに わたしが従順であること以外は 彼女の力は絶大で 彼女なしではどうにもならないのです。

彼女ほど気高い方は 他のどこにも見られません 忠誠をつくして愛することから 逃れることはできません 愚かしいのは わたしがすべきことをせずに 愛を受け取ろうなどということ 彼女以外の人から。 苦しみたくないのだったら 彼女なしでいることはできないのです。
2.Introitus: Benedicta sit sancta Trinitas入祭唱「聖なる三位が賛美されますように」
 Benedicta sit sancta Trinitas atque indivisa Unitas, confitebimur ei, quia fecit nobiscum misericordiam suam. Domine Dominus noster: quam admirabile est nomen tuum in universa terra. Gloria Patri, et Filio, et Spiritui Sancto. Sicut erat in principio, et nunc, et semper, et in saecula saeculorum. Amen.
聖なる三位にして不可分の一体である神が賛美されますように。わたしたちはほめたたえましょう、わたしたちにいつくしみを示してくださったからです。 主よ、わたしたちの主よ、あなたの御名はいかに力強く全地に満ちていることでしょう。 (詩編8:10) 栄光は父と子と聖霊にありますように。 初めにあったように今もいつも、 世々とこしえまで。アーメン。
3.Kyrie Guillaume Du Fayキリエ ギヨーム・デュファイ
 Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.主よ、憐れんでください。 キリストよ、憐れんでください。 主よ、憐れんでください。
5.Gloria Guillaume Du Fayグロリア ギヨーム・デュファイ
 Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, Rex caelestis, Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite Jesu Christe. Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris. Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus. Tu solus Dominus. Tu solus Altissimus, Jesu Christe. Cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris. Amen.天のいと高きところには神に栄光。 地には善意の人に平和がありますように。 わたしたちは主をほめ、主を讃え、 主を拝み、主をあがめ、 主の大いなる栄光のゆえに感謝いたします。 神である主、天の王、全能の父である神よ。
主である御ひとり子、イエス・キリストよ。 神である主、神の小羊、父の御子よ。 世の罪を除く主よ、わたしたちを憐れんでください。 世の罪を除く主よ、わたしたちの願いを聞きいれてください。 父の右に座しておられる主よ、わたしたちを憐れんでください。 主のみ聖、主のみ王、 主のみ至高、イエス・キリストよ。 聖霊とともに、父である神の栄光のうちに。アーメン。
6.Collecta集祷文
 Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. –Oremus: Omnipotens sempiterne Deus, qui dedisti famulis tuis in confessione verae fidei aeternae Trinitatis gloriam agnoscere, et in potentia majestatis adorare Unitatem: quaesumus; ut ejusdem fidei firmitate, ab omnibus semper muniamur adversis. Per Dominum nostrum Jesum Christum filium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus sancti Deus. Per omnia secula seculorum, Amen.
主は皆さんとともに。またあなたの霊とともに。 祈りましょう。 全能の永遠の神よ、しもべらに永遠の三位一体の栄光を認める真の信仰を告白し、神の威厳ある力のうちに唯一神を崇める恵みを与えてくださいました。どうかこの信仰を確固としてあらゆる敵から守ってください。聖霊と共に生き支配しておられるわたしたちの主、御子イエス・キリストによって、世々にいたるまで。アーメン。
7.Epistola使徒書朗読
 Lectio Epistolae beati Pauli Apostoli ad Romanos. O altitudo divitiarum sapientiae, et scientiae Dei: quam incomprehensibilia sunt iudicia ejus, et investigabiles viae ejus! Quis enim cognovit sensum Domini? Aut quis consiliarius ejus fuit? Aut quis prior dedit illi, et retribuetur ei? Quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia: ipsi gloria in saecula. Amen.聖使徒パウロのローマ人への手紙の朗読 ああ、神の富と知恵と知識のなんと深いことか。だれが、神の定めを究め尽くし、神の道を理解し尽くせよう。「いったいだれが主の心を知っていたであろうか。だれが主の相談相手であっただろうか。だれがまず主に与えて、その報いを受けるであろうか。」すべてのものは、神から出て、神によって保たれ、神に向かっているのです。栄光が神に永遠にありますように、アーメン。 (ローマ11:33-36)
8.Graduale: Benedictus es, Domine昇階唱「主よ、あなたに賛美」
 Benedictus es, Domine, qui intueris abyssos, et sedes super Cherubim. Benedictus es Domine, in throno regni tui, et laudabilis in saecula.主よ、深淵をご覧になり、ケルビムの上に座しておられるあなたに賛美。 主よ、御国の王座におられるあなたは賛美され、代々にたたえられるかたです。 (ダニエル書補遺32節)
9.Alleluia: Benedictus es, Domineアレルヤ唱「主よ、あなたに賛美」
 Alleluia. Benedictus es, Domine Deus patrum nostrorum, et laudabilis in saecula. Alleluia.アレルヤ。 主よ、わたしたちの先祖の神であるあなたに賛美。あなたは代々にほめたたえられます。 (ダニエル書補遺29節) アレルヤ。
8.Evangelium福音書朗読
 Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. Sequentia sancti Evangelii secundum Mattheum. –Gloria tibi Domine. In illo tempore: Dixit Jesus discipulis suis: Data est mihi omnis potestas in caelo, et in terra. Euntes ergo docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti: docentes eos servare omnia quaecumque mandavi vobis: Et ecce ego vobiscum sum omnibus diebus, usque ad consummationem saeculi.主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 マタイによる聖福音の続誦。 主よ、あなたに栄光。 その時、イエス弟子たちに言われた。「わたしは天と地の一切の権能を授かっている。だから、あなたがたは行って、すべての民をわたしの弟子にしなさい。彼らに父と子と聖霊の名によって洗礼を授け、あなたがたに命じておいたことをすべて守るように教えなさい。わたしは世の終わりまで、いつもあなたがたと共にいる。」 (マタイ28:18-20)
10.Credo Guillaume Du Fayクレド ギヨーム・デュファイ
 Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium, et invisibilium. Et in unum Dominum Jesum Christum, Filium Dei unigenitum. Et ex Patre natum ante omnia saecula. Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero. Genitum, non factum, consubstantialem Patri: per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines, et propter nostram salutem descendit de caelis. Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine: Et homo factus est. Crucifixus etiam pro nobis: sub Pontio Pilato passus, et sepultus est. Et resurrexit tertia die, secundum Scripturas. Et ascendit in caelum: sedet ad dexteram Patris. Et iterum venturus est cum gloria, judicare vivos et mortuos: cujus regni non erit finis. Et in Spiritum Sanctum, Dominum, et vivificantem: qui ex Patre Filioque procedit. Qui cum Patre et Filio simul adoratur, et conglorificatur: qui locutus est per Prophetas. Et unam sanctam catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. Et exspecto resurrectionem mortuorum. Et vitam venturi saeculi. Amen.わたしは信じます。唯一の神、 全能の父、天と地、見えるもの、見えないもの、すべてのものの造り主を。 わたしは信じます、唯一の主イエス・キリストを。 主は神のひとり子。 すべてに先立って父より生まれ、 神よりの神、光よりの光、 まことの神よりのまことの神、 造られることなく生まれ、父と一体。 すべては主によって造られました。 主は、わたしたち人類のため、 わたしたちの救いのために天からくだり、 聖霊によって、おとめマリアよりからだを受け、人となられました。 ポンツィオ・ピラトのもとで、わたしたちのために十字架につけられ、苦しみを受け、葬られ、 聖書にあるとおり三日目に復活し、 天に昇り、父の右の座に着いておられます。 主は、生者と死者とを裁くために栄光のうちに再び来られます。その国は終わることがありません。 わたしは信じます。主であり、いのちの与え主である聖霊を。聖霊は、父と子から出て、 父と子とともに礼拝され、 栄光を受け、また預言者をとおして語られました。
わたしは、聖なる、普遍の、使徒的、唯一の教会を信じます。
罪のゆるしをもたらす唯一の洗礼を認め、
死者の復活と、 来世のいのちを待ち望みます。アーメン。

休憩

11.Offertorium: Benedictus sit Deus Pater奉納唱「父なる神が賛美されますように」
 Benedictus sit Deus Pater, unigenitusque Dei Filius, Sanctus quoque Spiritus: quia fecit nobiscum misericordiam suam.父なる神と、神のひとり子である御子と、聖霊が、賛美されますように。なぜならわたしたちを憐れんでくださいましたから。
12.Praefatio叙唱
 Per omnia saecula saeculorum. –Amen.  Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo.  Sursum corda. –Habemus ad Dominum.  Gratias agamus Domino Deo nostro.  –Dignum et justum est. Vere dignum et justum est, aequum et salutare, nos tibi semper et ubique gratias agere: Domine, sancte Pater, omnipotens aeterne Deus: Qui cum Unigenito Filio tuo, et Spiritu Sancto, unus es Deus, unus es Dominus: non in unius singularitate personae, sed in unius Trinitate substantiae. Quod enim de tua gloria, revelante te, credimus, hoc de Filio tuo, hoc de Spiritu Sancto, sine differentia discretionis sentimus. Ut in confessione verae, sempiternaeque Deitatis, et in personis proprietas, et in essentia unitas, et in majestate adoretur aequalitas. Quam laudant Angeli, atque Archangeli, Cherubim quoque ac Seraphim: qui non cessant clamare cotidie, una voce dicentes:世々にいたるまで。アーメン。 主はみなさんとともに。またあなたの霊とともに。 心を高く挙げましょう。主に向かって挙げましょう。 わたしたちの神、主に感謝しましょう。 それはとうとい大切な務めです。 いつでもどこでもあなたに感謝を捧げることは、まことにとうとい大切な、正当にして救いに満ちた務めです、聖なる主、全能の父、永遠の神よ。御ひとり子と聖霊とともに一体の神であられ、一体の主であられます。ただ唯一のペルソナのうちにではなく、唯一の実体の三位のうちにあられます。啓示によってあなたの栄光とわたしたちが信じるものを、御子にも、また聖霊にも、区別なく知覚します。真実にして永遠の神性を信じることで、ペルソナにおける固有性を、本質における一体性を、威厳における等価性を拝むのです。それを天使と大天使、智天使と熾天使は日々終わりなく呼ばわり、声をひとつにたたえてこう言います。
13.Sanctus Guillaume Du Fayサンクトゥス ギヨーム・デュファイ
 Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis. Benedictus qui venit in nomine Domini. Hosanna in excelsis.聖なるかな、聖なるかな、聖なるかな、 万軍の神である主。 その栄光は天地に満ちています。 いと高きところにホザンナ。 幸いなるかな、主の御名によりて来られる者。 いと高きところにホザンナ。
14.Pater noster主の祈り
 Per omnia saecula saeculorum. –Amen. –Oremus. Praeceptis salutaribus moniti, et divina institutione formati, audemus dicere: Pater noster qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tuas sicut in caelo et in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie. Et dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem – sed libera nos a malo.世々にいたるまで。アーメン。祈りましょう。 救いの訓示に導かれ、聖なる御教えに従って、つつしんで唱えましょう。 天におられるわたしたちの父よ、御名が聖とされますように。御国が来ますように。御心が天に行われるとおり地にも行われますように。わたしたちの日ごとの糧を今日もお与えください。わたしたちの罪をおゆるしください。わたしたちも人をゆるします。わたしたちを誘惑におちいらせず、悪からお救いください。
15.Agnus Dei Guillaume Du Fayアニュス・デイ ギヨーム・デュファイ
 Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: miserere nobis. Agnus Dei, qui tollis peccata mundi: dona nobis pacem.世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちを憐れんでください。
世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちを憐れんでください。
世の罪を除く神の小羊よ、わたしたちに平安を与えてください。
16.Communio: Benedicimus Deum caeli拝領唱「天の神に賛美」
 Benedicimus Deum caeli, et coram omnibus viventibus confitebimur ei: quia fecit nobiscum misericordiam suam.天の神に賛美、生きるものすべての前で主をたたえます。わたしたちにいつくしみを示してくださったからです。
17.Postcommunio拝領後の祈り
 Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. –Oremus: Proficiat nobis ad salutem corporis et animae, Domine Deus noster, huius sacramenti susceptio, et sempiternae sanctae Trinitatis eiusdemque individuae Unitatis confessio. Per Dominum nostrum Jesum Christum Filium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen.主は皆さんとともに。またあなたの霊とともに。 祈りましょう。 わたしたちの神である主よ、この秘跡を頂き、永遠に神聖なる三位にして不可分なる一体性を認めることが、わたしたちに体と魂の救いにとって益となりますように。あなたと聖霊とともに世々に生き支配しておられる神、あなたの御子、わたしたちの主イエス・キリストによって。アーメン。
18.Ite missa閉祭唱
 Dominus vobiscum. –Et cum spiritu tuo. Ite missa est. Deo gratias.主は皆さんとともに。またあなたの霊とともに。 さあ行きましょう。 神に感謝。
19.“Ave Virgo” Guillaume Du Fay「めでたしおとめ」 ギヨーム・デュファイ
 Ave Virgo quae de caelis Dulce per os Gabrielis Suscepisti gaudium.
Ave Mater incarnati Verbi Dei de te nati Creatoris omnium.
Ave Virgo, vitam dedit Christus, cum de morte redit Surgens die tertia.
Ave mater, cujus natus Est ad caelos exaltatus Deus super omnia.
Ave Virgo Dei Mater Quam assumpsit Deus Pater Ad caeli palatia. Amen.
めでたしおとめ、天から ガブリエルのやさしい口から 喜びを受けたかたよ。
めでたし肉となられた神の言葉の母 万物の創造主を お産みになったかた。
めでたしおとめ、キリストは死から戻られ 三日目によみがえられた時 命をもたらしてくださいました。
めでたし御母、その御子は 天へと昇られた あらゆるものにまさる神です。
めでたし神の御母であるおとめ 父なる神は引き上げてくださったのです 天上の宮殿へと。 アーメン。

(対訳 花井哲郎/井上直子)